Z okazji Światowego Dnia Nerek eksperci DaVita zwracają uwagę na potrzebę zmian w systemie opieki nefrologicznej nad pacjentami z PChN. Celem usprawnień jest podniesienie jakości leczenia na każdym etapie choroby. Wśród obszarów wymagających najpilniejszych zmian jest konieczność organizacji opieki koordynowanej nad pacjentami nefrologicznymi oraz poprawienie procesu dializoterapii.
W grudniu 2022 Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT) przygotowała dla Ministerstwa Zdrowia propozycje zmian w modelu organizacji opieki ambulatoryjnej nad pacjentem z PChN, aby usprawnić i podnieść jakość leczenia pacjentów nefrologicznych na każdym etapie choroby. Zdaniem ekspertów DaVita zmiany zaproponowane przez AOTMIT są pierwszym i bardzo potrzebnym krokiem do lepszej opieki nad pacjentami nefrologicznymi, jednak nie wystarczającym!
– Dążymy do poprawy jakości życia osób z chorobami nerek. Pacjenci oczekują, że komfort ich leczenia będzie się zwiększał, a nie obniżał. Aby dalej bezpiecznie leczyć pacjentów dializowanych i nie być zmuszonym do zamykania stacji dializ w Polsce, co niestety już się dzieje, potrzebna jest reforma opieki nefrologicznej. Zmiany zaproponowane przez AOTMIT są pierwszym i bardzo potrzebnym krokiem do lepszej koordynacji leczenia chorych na PChN. Trzeba jednak wyraźnie podkreślić, że jest to dopiero pierwszy krok w tym kierunku – wyjaśnia dr hab. n. med. Szymon Brzósko, nefrolog, dyrektor medyczny DaVita Polska.
Nowy model przedstawiony przez AOTMiT w grudniu 2022 nakreśla propozycje zmiany w modelu opieki nad pacjentem z PChN w zakresie wykrywalności choroby i jej monitorowania, wytwarzania dostępów naczyniowych, a także zabezpieczenia innych potrzeb medycznych pacjenta i przygotowania go do przeszczepienia nerki. Ponadto porusza problem braków kadr medycznych oraz kosztów operacyjnych prowadzenia ośrodka nefrologicznego.
– W związku z pojawieniem się nowych możliwości farmakoterapii szczególnego znaczenia nabiera, podniesiona w modelu AOTMiT, potrzeba wczesnej diagnostyki, która umożliwi szybsze leczenie i realne klinicznie spowolnienie postępu choroby. To wielka korzyść dla samych chorych oraz dla płatnika publicznego, gdyż opóźni moment rozpoczęcia leczenia nerkozastępczego, czyli transplantacji nerki lub dializoterapii – wyjaśnia dr hab. n. med. Szymon Brzósko, nefrolog, dyrektor medyczny DaVita Polska.
DaVita: Organizacja dializoterapii nadal wymaga usprawnienia
Proponowany model nie zabezpiecza stałego mechanizmu aktualizującego odpłatności za świadczenia dializoterapii. Wysokość podstawowej stawki za leczenie dializacyjne nie zmieniła się znacząco w ciągu ostatnich 10 lat, pomimo inflacji oraz wzrostu kosztów energii, wody, paliwa i wynagrodzeń. Wprowadzone niedawno zmiany nie pokrywają w pełni kosztów leczenia. Do sprawnego, ciągłego i jakościowego działania całego systemu opieki nad pacjentem nefrologicznym w Polsce konieczna jest dalsza pilna indeksacja stawki za leczenie dializami oraz wprowadzenie mechanizmu, który regularnie będzie ją aktualizował w zależności od sytuacji ekonomiczno-gospodarczej.
– Dializy są zabiegiem ratującym życie pacjentów. W mojej ocenie to świadczenie powinno być tak wycenione, żeby pacjenci mieli maksymalne poczucie bezpieczeństwa. Nie możemy dopuścić do sytuacji, w której chorzy, szczególnie z mniejszych miejscowości, będą musieli jeździć co drugi dzień nawet sto i więcej kilometrów na leczenie, bo ich najbliższa stacja dializ, niedaleko domu lub pracy, zostanie zamknięta – wyjaśnia prof. Rajmund Michalski, prezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Moje Nerki.
DaVita: Potrzebna jest koordynacja leczenia pacjenta z przewlekłą chorobą nerek
Cały system koordynowanej opieki nefrologicznej powinien być nastawiony na sprawność i wysoką jakość leczenia na każdym etapie choroby, niezależnie od miejsca udzielanych świadczeń: szpitala czy ambulatoryjnej stacji dializ w małej lub większej miejscowości. Wprowadzenie opieki koordynowanej jest priorytetem, podobnie jak urealnienie wyceny niedoszacowanych procedur nefrologicznych[1].
– System opieki koordynowanej powinien być realizowany zgodnie z zasadami medycyny opartej na wartości, nastawionej na jakość leczenia, z uwzględnieniem perspektywy pacjenta, przy optymalnych kosztach finansowych i kadrowych. Nowy model AOTMiT zdaje się lepiej odpowiadać na potrzeby chorych na etapie diagnozy, wczesnego leczenia i kwalifikacji do transplantacji. Dopracowania wymaga sam proces dializoterapii. Dodatkowo należy zwrócić uwagę na fakt znacznych braków kadrowych na rynku pracy. Stabilni pacjenci z PChN mogą być bezpiecznie leczeni przez lekarzy rodzinnych w POZ, ale to nie wyczerpuje wszystkich potrzeb. W modelu powinny znaleźć się rozwiązania, które pozwolą odpowiedzieć na niepokojący fakt, że nefrologia jest najszybciej zanikającą specjalizacją w Polsce – wyjaśnia dr hab. n. med. Szymon Brzósko.
Ponadto dr hab. Szymon Brzósko zwraca uwagę na potrzebę holistycznego podejścia do leczenia pacjentów z PChN:
– Choroby sercowo-naczyniowe, powikłania cukrzycy, zróżnicowane potrzeby dietetyczne, farmakologiczne, problemy psychologiczne i adaptacyjne mają niebagatelny wpływ na leczenie chorego z PChN i jego samopoczucie, a obecnie opieka w tych obszarach jest rozproszona i nieefektywna lub nieobecna. Potrzeby pacjentów rosną wraz ze stopniem rozwoju choroby. Możliwość koordynacji procesu opieki i leczenia pacjentów w zaawansowanym stadium PChN i leczonych nerkozastępczo przez ośrodek dializ, mogłaby znacząco usprawnić realizację jego potrzeb zdrowotnych. Należy stworzyć systemowe rozwiązanie do realizacji tych zadań, w tym efektywniejszego wydawania środków finansowych – dodaje.
O PChN i przebiegu leczenia chorego
Przewlekła choroba nerek (PChN) jest dziś uznawana za „cichą epidemię” i stała się jednym z najczęściej występujących schorzeń cywilizacyjnych. Szacuje się, że ok. 850 mln ludzi na świecie cierpi na choroby nerek, z czego w Polsce – ponad 4,7 mln osób, czyli co ósmy Polak[2].
– Każdego roku rośnie w Polsce liczba chorych z niewydolnością nerek. Większość chorych na PChN dowiaduje się jednak o swojej chorobie zbyt późno. Przewlekła choroba nerek ma charakter postępujący – z czasem czynności nerek ulegają pogorszeniu. Mówi się, że nerki nie bolą, bo większość chorób nerek nie daje dolegliwości bólowych. W schyłkowej fazie choroby, kiedy nerki przestają pracować, pacjent wymaga leczenia nerkozastępczego: przeszczepienia narządu lub dializoterapii. Obecnie dializowanych jest ponad 20 tys. Polaków. Tymczasem wystarczą proste badania, aby wykryć chorobę i spowolnić jej rozwój – wyjaśnia dr hab. n. med. Szymon Brzósko, dyrektor medyczny DaVita Polska, ogólnopolskiej sieci dializ.
Choroba dotyka najczęściej seniorów z szeregiem chorób współistniejących, jednak coraz częściej na problemy z nerkami uskarżają się młodzi pacjenci. Wiele z nich może nie być świadomych problemu do momentu, w którym stan ich zdrowia jest na tyle poważny, że wymaga leczenia nerkozastępczego w postaci dializoterapii lub przeszczepienia nerki[3].
[1] https://www.termedia.pl/mz/Wprowadzenie-standardu-opieki-skoordynowanej-nad-pacjentem-nefrologicznym,49023.html
[2] https://www.rynekzdrowia.pl/Finanse-i-zarzadzanie/Stacje-dializ-tna-koszty-juz-ograniczaja-prace-na-zmiany-Pacjenci-zaniepokojeni,235374,1.html
[3] Moje Nerki, Szymon Brzózko, https://moje-nerki.pl/pchn/