Czym jest przewlekła choroba nerek (PChN)?

PChN (ang.  chronic kidney disease CKD) to ogólne określenie zaburzenia czynności nerek trwającego ponad 3 miesiące (niezależnie od pochodzenia). Gdy PChN (ang. CKD) jest zaawansowana, nerki nie są już w stanie oczyszczać krwi z toksyn i szkodliwych produktów przemiany materii oraz wykonywać pełni pozostałych funkcji (niewydolność nerek). Choroba może zacząć się nagle lub rozwijać w utajeniu przez dłuższy czas. Zwykle przebiega bezboleśnie, dlatego niekiedy jest późno rozpoznawana. U większości osób niewydolność nerek pojawia się po kilku latach ich przewlekłej choroby (ostra niewydolność nerek, czyli nagłe upośledzenie ich czynności, zdarza się zdecydowanie rzadziej). Najczęściej przyczyną są inne choroby przewlekłe: cukrzyca i nadciśnienie tętnicze. Szacuje się, że na świecie choruje na PChN nawet 600 mln ludzi.

Objawy przewlekłej choroby nerek

Objawy PChN (ang. CKD) mogą być bardzo różne. Wśród najczęstszych znajdują się: zmiany objętości i jakości moczu (pienienie się, krwiomocz), czasem trudności w jego oddawaniu,  obrzęk: stóp, kostek, podudzi, zmęczenie lub osłabienie, duszność, zapach amoniaku z ust lub jego posmak, metaliczny posmak w ustach, ból w okolicy lędźwiowej, świąd skóry, utrata apetytu, nudności i wymioty, większa liczba epizodów hipoglikemii u chorych na cukrzycę.

Rozpoznanie PChN

Chorobę tę rozpoznaje się na podstawie objawów i badań laboratoryjnych. Szczególnie istotne są zmiany w badaniu ogólnym moczu – w poziomie białek oraz w osadzie moczu. Dodatkowo ocenia się funkcję filtracyjną nerek (GFR- filtracja kłębuszkowa, ang. Glomerular Filtration Rate), którą wylicza się ze stężenia kreatyniny w surowicy krwi uwzględniając wiek i płeć chorego. Jeśli stwierdzasz u siebie objawy PChN (ang. CKD), wykonaj badania przesiewowe (badanie ogólne moczu i stężenie kreatyniny w surowicy krwi) i udaj się z nimi do nefrologa. Nefrolog zweryfikuje diagnozę i, jeśli trzeba, zaproponuje dalszą diagnostykę i leczenie. Konieczna może okazać się biopsja nerek - badanie podstawowe do rozpoznania wielu możliwych chorób kłębuszków nerkowych. Celem tych i innych zabiegów jest spowolnienie postępu choroby zasadniczej nerek, aby zapobiec ich niewydolności.

Stadia przewlekłej choroby nerek

Choroba ta ma 5 stadiów. O tym, jak bardzo jest zaawansowana, informuje współczynnik przesączania kłębuszkowego (GFR). Określa on ilość osocza przefiltrowaną w jednostce czasu przez kłębuszki nerkowe do tak zwanego moczu pierwotnego.

1. stadium (GFR >    90 ml/min) i 2. stadium (GFR = 60-89 ml/min) 

W tych stadiach choroby występuje niewiele objawów. Mogą to być: wysokie ciśnienie krwi, podwyższone stężenie kreatyniny lub mocznika we krwi, obecność krwi lub białka w moczu, uszkodzenie nerek stwierdzone w: badaniu rezonansem magnetycznym, tomografii komputerowej, USG lub RTG.

3. stadium (GFR =    30-59 ml/min)

W trzecim stadium PChN może wystąpić niedokrwistość (niedobór czerwonych krwinek) i/lub dolegliwości kostne. Leczenie tych zaburzeń ma na celu poprawę samopoczucia pacjenta oraz spowolnienie postępu choroby.

4. stadium    (GFR = 15-29 ml/min)

W tym momencie funkcjonowanie nerek jest już poważnie zaburzone. Kłopotliwe mogą być utrzymanie bilansu wodnego (narastają obrzęki) czy kontrola ciśnienia tętniczego (potrzeba więcej leków przeciw nadciśnieniu). Należy niezwłocznie udać się do nefrologa, który przedstawi możliwości dalszego leczenia.

5. stadium (GFR <15    ml/min)

To schyłkowa faza choroby, która oznacza zanik czynności nerek w stopniu istotnie zaburzającym funkcjonowanie organizmu. Gdy pojawiają się tego objawy, należy rozpocząć leczenie nerkozastępcze: dializoterapię lub przeszczepienie nerki. Są to zabiegi ratujące życie.