Skomplikowana procedura przygotowania pacjenta do przeszczepienia nerki wymaga usprawnienia. Brak systemowego rozwiązania jest jedną z głównych przyczyn malejącej liczby pacjentów zgłoszonych do KLO (Krajowej Listy Oczekujących) w Polsce. Koordynacja działań może zwiększyć liczbę kandydatów do przeszczepienia nerki.
Od lat w Polsce lista pacjentów oczekujących na przeszczepienie nerki jest podobnej długości (około 1000 osób). Jedną z głównych przyczyn tej sytuacji jest wciąż za mała liczba zgłaszanych dawców a także niedofinansowana procedura przygotowania pacjenta.
– Listę pacjentów oczekujących na przeszczepienie nerki można wydłużyć z korzyścią dla transplantologii. Powinna być sprawniejsza ścieżka badań przygotowujących i realna wycena procedur związanych z przygotowaniem i aktualizacją tych badań. Dzięki temu liczba udanych transplantacji mogłaby być istotnie wyższa. Osobnym i poważniejszym problemem jest bardzo niskie dawstwo organów w Polsce – jedno z najniższych w Europie – wyjaśnia dr n. med. Marta Serwańska-Świętek, nefrolog i transplantolog kliniczny, zastępca dyrektora medycznego DaVita Polska.
Praktyczne przygotowanie pacjenta do przeszczepienia nerki leży najczęściej po stronie lekarza nefrologa w stacji dializ lub w poradni nefrologicznej. Lekarz identyfikuje pacjenta bez przeciwwskazań do takiej operacji, po czym kieruje go na szereg badań i konsultacji specjalistycznych, które pozwolą na ostateczne stwierdzenie, że przeszczepienie nerki będzie dla chorego zabiegiem bezpiecznym. Pacjent zgłoszony do ROK ze statusem „aktywny” w KLO musi być w stałej gotowości do wyjazdu na przeszczepienie nerki, co oznacza systematyczną ocenę kliniczną w stacji dializ oraz regularne powtarzanie badań i konsultacji.
– Praktyka pokazuje, że nefrolodzy borykają się od wielu lat z brakiem możliwości szybkiego i pełnego przebadania swoich pacjentów pod kątem możliwości zgłoszenia ich do przeszczepienia nerki. Dużo wysiłku wkładają, aby nie opóźnić tej procedury, pomóc z terminami i umówieniem badań. Wszystko powinno być zgrane z harmonogramem dializ, których pacjent ma 3 w tygodniu, a każda zajmuje ok. 4 godziny. Optymalnie dla pacjenta byłoby, aby mógł albo odbyć kilkudniową hospitalizację z jednoczasowym wykonaniem wszystkich badań i konsultacji, albo mieć do nich szybki dostęp w trybie ambulatoryjnym – dodaje dr Marta Serwańska-Świętek.
Potrzebujemy koordynacji procesu przygotowania pacjenta nefrologicznego do przeszczepienia nerki
Przygotowanie pacjenta do przeszczepienia nerki w funkcjonującym do tej pory modelu opieki nad pacjentem z PChN wymaga poprawy. Obecnie proces kwalifikacji do transplantacji jest zbyt rozciągnięty w czasie z uwagi na długie terminy i brak szybkiej ścieżki dla niezbędnych badań i konsultacji. Zrobienie wszystkich badań zajmuje nawet kilka miesięcy i bywa tak, że po zebraniu kompletu część z nich ulega przedawnieniu – zanim jeszcze pacjent zostanie zgłoszony do ROK i uzyska status „aktywny” w KLO. Dlatego dla pacjenta optymalna byłaby koordynacja procesu i stworzenie jak najkrótszej ścieżki umożliwiającej skompletowanie badań do kwalifikacji oraz ich coroczną aktualizację.
Cały system opieki koordynowanej nad pacjentem nefrologicznym musi być nastawiony na sprawność i jakość leczenia pacjentów na każdym etapie choroby, niezależnie od miejsca zamieszkania pacjenta i leczenia dializacyjnego w szpitalu lub sieci stacji dializ. Dlatego wprowadzenie opieki koordynowanej jest dzisiaj priorytetem, podobnie jak urealnienie wyceny niedoszacowanych procedur nefrologicznych.
Na dziś wycena procedur nefrologicznych na każdym etapie jest niedoszacowana. Wysokość podstawowej stawki za leczenia dializacyjne nie zmieniła się znacząco w ciągu ostatnich 10 lat pomimo inflacji, wzrostu kosztów: energii, wody, paliwa i wynagrodzeń. Zmiany wprowadzono niedawno, ale i tak procedury są niedoszacowane. A do sprawnego, ciągłego i jakościowego działania całego systemu opieki nad pacjentem nefrologicznym w Polsce konieczna jest dalsza pilna indeksacja stawki za leczenie dializami oraz wprowadzenie mechanizmu, który regularnie będzie ją aktualizował w zależności od sytuacji ekonomiczno-gospodarczej.
Transplantacja nerki szansą na lepszą jakość życia pacjenta
Szacuje się, że na PChN choruje ponad 4,5 miliona Polaków, z czego większość o tym nie wie. Przeszczepienie nerki jest najlepszą formą leczenia pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek. Na Krajowej Liście Oczekujących na Przeszczepienie (KLO) pod koniec 2022 znajdowało się 1119 osób czekających na przeszczepienie nerki. Udana transplantacja nerki wydłuża życie pacjenta ze schyłkową niewydolnością nerek własnych oraz znacząco poprawia jego jakość. Dla systemu ochrony zdrowia jest to tańsza opcja leczenia nerkozastępczego.