W sezonie grypowym 2025/2026 do 71 proc. wzrósł odsetek pacjentów zaszczepionych przeciw grypie w pilotażowych stacjach dializ DaVita Polska – to ponadtrzykrotny wzrost w porównaniu z rokiem poprzednim. Sukces pilotażu, realizowanego w 10 ośrodkach, pokazuje, że szczepienia na miejscu, w stacji dializ, połączone z edukacją zdrowotną, są skutecznym sposobem na poprawę profilaktyki grypy i jej powikłań wśród osób przewlekle chorych.
DaVita Polska, druga największa niepubliczna sieć stacji dializ w Polsce, od ponad 10 lat zajmująca się leczeniem w Polsce pacjentów z przewlekłą chorobą nerek (PChN),zakończyła pilotażowy projekt szczepień przeciw grypie.
W pilotażu, który objął ponad pół tysiąca pacjentów hemodializowanych, udział wzięło 10 stacji dializ. Odsetek zaszczepionych w tych stacjach wzrósł z 19 proc. w sezonie 2024/2025 do 71 proc. w sezonie 2025/2026. Stanowi to ponadtrzykrotny wzrost w porównaniu do roku 2024.
To dowód na skuteczność modelu szczepień realizowanych bezpośrednio w stacjach dializ, wspieranego intensywną kampanią edukacyjną.
Założenia i realizacja pilotażu
Szczepienia pacjentów przeprowadzono we wrześniu 2025 roku, a cały proces wspierała szeroko zakrojona kampania edukacyjna: plakaty, ulotki, rozmowy indywidualne i sesje Q&A. Projekt był realizowany w modelu centralnym – szczepionki zostały zakupione i dystrybuowane przez DaVita, a ich podanie odbywało się w stacjach dializ.
Zespół każdego z ośrodków przeprowadził kwalifikację pacjentów do szczepień zgodnie z obowiązującymi przepisami, a dane o wykonanych szczepieniach wprowadzano do systemu e-Zdrowie (P1), co umożliwiło pełne monitorowanie i raportowanie bezpieczeństwa.
– Działalność DaVita skupiona jest wokół poprawy jakości życia pacjentów. W pilotażu zależało nam na tym, by sprawdzić, czy centralny zakup i dystrybucja szczepionek przeciw grypie oraz ich podanie na miejscu – w stacjach dializ – zwiększy odsetek zaszczepionych pacjentów. Kluczowe było usunięcie głównej bariery – konieczności dodatkowych wizyt medycznych poza stacją, by pacjenci mogli przyjąć szczepionkę – oraz zapewnienie wygody pacjentom. Ułatwieniem w całym procesie była także kwalifikacja do szczepień przez zespół w ośrodku znający stan kliniczny pacjenta. To przekłada się bezpośrednio na szeroko pojęte bezpieczeństwo, które jest dla nas priorytetem – wyjaśnia dr n. med. Marta Serwańska-Świętek, nefrolog, transplantolog kliniczny, zastępca dyrektora medycznego DaVita Polska.
Jak dodaje lekarka: – Pacjenci dializowani należą do grupy najwyższego ryzyka pogrypowych powikłań infekcyjnych. Szczepienie przeciw grypie powinno być dla nich podstawowym elementem profilaktyki.Wielu pacjentów to seniorzy, nierzadko mieszkający w mniejszych miejscowościach lub na wsiach. Tam coraz częściej znikają z mapy apteki, a i do najbliższej przychodni POZ bywa daleko, by móc się zaszczepić. Szczepienia w ośrodku dializ są dla pacjentów ważną tarczą ochronną przed wirusem grypy.
W trakcie pilotażu nie odnotowano żadnych niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP). Proces realizowano z zachowaniem pełnych standardów nadzoru epidemiologicznego i jakości opieki nad pacjentami dializowanymi.
Wyniki pilotażu – liczby mówią same za siebie
Tak znaczący wzrost wyszczepialności to efekt nie tylko sprawnej logistyki, lecz także zmiany nastawienia pacjentów i większego zaangażowania personelu stacji dializ. Zespoły kliniczne stacji dializ DaVita konsekwentnie szczepią się przeciw grypie, co również wpływa na to, że pacjenci chętniej podejmują decyzję o szczepieniu.
Model szczepień na miejscu, w stacjach dializ, okazał się wykonalny, bezpieczny i bardzo skuteczny. W większości ośrodków wyszczepialność przekroczyła 60 proc., a w kilku sięgnęła 100 proc.
– Ponadtrzykrotny wzrost wyszczepialności to nie tylko liczby – to realna poprawa bezpieczeństwa pacjentów i stabilności pracy stacji. Pokazaliśmy, że szczepienia realizowane bezpośrednio w stacjach dializ są nie tylko możliwe, ale przede wszystkim skuteczne i bezpieczne. To także dowód na to, że edukacja i wygoda pacjenta są kluczowe dla sukcesu programów profilaktycznych. Dzięki zaangażowaniu całego zespołu oraz otwartości pacjentów udało się osiągnąć poziom wyszczepienia, który, wierzymy, że przełoży się w bieżącym sezonie grypowym na mniej hospitalizacji i powikłań u pacjentów oraz ograniczenie absencji wśród pracowników. To model, który warto wdrożyć na stałe i objąć szczepieniami na grypę – w ośrodkach dializ – całą wrażliwą populację pacjentów dializowanych – podsumowuje projekt dr Serwańska-Świętek.
– Pacjenci hemodializowani są szczególnie wrażliwą grupą narażoną na powikłania grypowe z uwagi na osłabioną odporność, przewlekłe choroby towarzyszące i sposób leczenia wymagający dojazdów do stacji dializ trzy razy w tygodniu. Każdy kontakt z innymi pacjentami i personelem medycznym zwiększa ryzyko zakażenia wirusem grypy, a w przypadku tej choroby może prowadzić do ciężkich powikłań, hospitalizacji, a nawet zagrożenia życia. Dlatego apelujemy do Ministerstwa Zdrowia o uwzględnienie w wycenie i włączenie szczepienia przeciw grypie do procedury dializy, co znacząco zwiększy odsetek zaszczepionych pacjentów w stacjach dializ. To profilaktyczne działanie jest nie tylko wyrazem troski o najbardziej narażonych pacjentów, ale również sposobem na ograniczenie kosztów leczenia powikłań i hospitalizacji. Zapewnienie realnego wzrostu wyszczepienia przeciw grypie w tej grupie to inwestycja w bezpieczeństwo zdrowotne, jakość i efektywność opieki w Polsce – apeluje dr hab. n. med. Szymon Brzósko, nefrolog, transplantolog kliniczny, dyrektor medyczny DaVita Polska.
Optymalny czas szczepienia przeciw grypie to czas przed rozpoczęciem okresu zwiększonej zachorowalności na grypę, który w Polsce występuje od października do maja. Szczyt zachorowań na grypę ma miejsce najczęściej od stycznia do marca.
Choroby nerek są drugim, po nadciśnieniu tętniczym, najczęstszym przewlekłym schorzeniem dotykającym dorosłych Polaków. Szacuje się, że w Polsce na przewlekłą chorobę nerek może chorować 4,7 mln osób[1], lecz większość nie została zdiagnozowana.
Przewlekła choroba nerek ma poważne konsekwencje zdrowotne, w niekorzystnym przebiegu włącznie z niewydolnością nerek, która wymaga leczenia ratującego życie: dializ lub przeszczepienia nerki. W Polsce dializowanych jest regularnie prawie 21 tys. osób[2] w 275 stacjach dializ. Dializy są zabiegiem ratującym życie.
Światowe badania wskazują, że PChN dotyka średnio 10–11 proc. ludzi na świecie. Na całym świecie z przewlekłą chorobą nerek żyje prawie 850 mln osób[3], a do 2040 roku PChN będzie piątą najczęstszą przyczyną zgonów na świecie[4].
***
[1] „Prof. Gellert: 4,7 mln Polaków choruje przewlekle na nerki. Większość nie wie o tym”, pulsmedycyny.pl, 09.03.2022, https://pulsmedycyny.pl/prof-gellert-47-mln-polakow-choruje-przewlekle-na-nerki-wiekszosc-nie-wie-o-tym-1143718
[2] „Aktualny stan leczenie nerkozastępczego w Polsce – 2024”, „Nefrologia i dializoterapia polska”, 2025, 29, Numer 1, str. 4, Ryc. 1b
[3] Jager K.J., et al. A single number for advocacy and communication-worldwide more than 850 million individuals have kidney diseases. Nephrol Dial Transplant. 2019;34(11):1803-1805
[4] Foreman K.J. et al. Forecasting life expectancy, years of life lost, and all-cause and cause-specific mortality for 250 causes of death: reference and alternative scenarios for 2016-40 for 195 countries and territories. Lancet. 2018; 392(10159):2052-90