Torbiele na nerce – objawy, przyczyny, leczenie
Torbiel nerki to przestrzeń płynowa różnej wielkości, umiejscowiona w miąższu tego narządu. Torbiele mogą być pojedyncze lub mnogie, występować w jednej lub obu nerkach. Zdarza się, że obecność torbieli wywołuje problemy zdrowotne, częściej u osób dorosłych. Do najpoważniejszych należy upośledzenie funkcji nerek, nawet do stopnia konieczności zastosowania leczenia nerkozastępczego, tj. przeszczepienia nerki lub dializoterapii. Dowiedz się więcej na temat torbieli nerek.
Torbiele nerek mogą być wrodzone, uwarunkowane genetycznie, lub nabyte w ciągu życia. Torbiele nabyte częściej występują u: osób starszych, mężczyzn, chorych na nadciśnienie tętnicze oraz u osób ze znacznie upośledzoną funkcją nerek, zwłaszcza w stadium schyłkowym i w toku wieloletniej dializoterapii.
Torbiele proste nerki
Występują bardzo często. Szacuje się, że co trzecia dorosła osoba ma torbiel lub torbiele w jednej lub obu nerkach. Torbiele proste najczęściej nie wywołują żadnych objawów i nie powodują niewydolności nerek. Z wiekiem torbiele mogą się powiększać. Jeśli są duże, tj. większe niż 5 cm, mogą uciskać na sąsiednie narządy, np. jelita, powodować upośledzenie ich czynności, jak również być przyczyną bólu brzucha lub okolicy lędźwiowej. Rzadkim powikłaniem jest zakażenie torbieli lub krwawienie do ich światła.
Torbiele proste nerki - diagnostyka
Torbiele proste rozpoznaje się najczęściej przypadkowo, podczas USG jamy brzusznej. Nie wymagają leczenia, chyba że z powodu dużych rozmiarów powodują wspomniane objawy, wówczas należy je opróżnić lub usunąć operacyjnie. Bezobjawowe torbiele proste wystarczy raz w roku zobrazować w USG pod kątem dynamiki wzrostu i ewentualnego wystąpienia tzw. cech torbieli złożonej, inaczej - powikłanej.
Podstawowym problemem klinicznym jest dokładne odróżnienie torbieli prostej od torbieli złożonej w nerce. Torbiel złożona wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju nowotworu złośliwego. W USG widoczne są nieprawidłowości w ścianie torbieli (np. zwapnienia) lub w jej świetle (np. przegrody). Uwidocznienie w USG torbieli złożonej stanowi wskazanie do pogłębienia diagnostyki i konsultacji lekarskiej.
Nabyta torbielowatość nerek
Nabyta torbielowatość nerek występuje u osób z przewlekłą niewydolnością nerek i oznacza obecność kilku, więcej niż 4 torbieli w każdej nerce. Schorzenie rozwija się u większości pacjentów, którzy od kilku lat leczeni są dializami. Najczęściej przebiega bezobjawowo i rzadko objawia się bólem, krwiomoczem, zakażeniem. Nabytą torbielowatość nerek rozpoznajemy podczas USG. Po ustaleniu rozpoznania nabytej torbielowatości nerek konieczne jest wykonanie badania obrazowego w kierunku raka nerki, np. tomografii komputerowej. O wskazaniach i częstości takiego badania należy porozmawiać z lekarzem.
Wielotorbielowatość nerek uwarunkowana genetycznie (ADPKD)
Wielotorbielowatość nerek uwarunkowana genetycznie – ADPKD (eng. Autosomal Dominant Polycystic Kidney Disease) to skrót oznaczający wielotorbielowatość nerek dziedziczoną autosomalnie dominująco. Jest to wrodzona choroba, prowadząca do nieprawidłowej przebudowy różnych układów i narządów. Najpoważniejsze konsekwencje tych zmian widoczne są w nerkach. W obrębie ich miąższu dochodzi do tworzenia coraz liczniejszych, powiększających się torbieli, które stopniowo zastępują prawidłową tkankę. Nerki stają się duże i przestają prawidłowo funkcjonować. Z czasem może wystąpić ich schyłkowa niewydolność i konieczność leczenia nerkozastępczego. Torbiele mogą występować również w innych narządach (wątrobie, trzustce, tarczycy, śledzionie, pęcherzykach nasiennych, pajęczynówce), jednak ich pozanerkowa lokalizacja rzadko wywołuje poważne skutki zdrowotne. Innymi objawami ADPKD mogą być tętniaki naczyń krwionośnych (wewnątrzczaszkowe i aorty), wady zastawki mitralnej serca i przepukliny powłok jamy brzusznej. ADPKD występuje z częstością 1/400 – 1/1000 urodzeń. Dziedziczenie „dominujące“ oznacza, że każde dziecko chorego rodzica ma 50% szans na dziedziczenie tej choroby. Jeśli chora osoba nie przekaże jej jednemu ze swoich dzieci, wówczas choroba znika z tej rodziny i wnuki nie mogą jej odziedziczyć. Dziedziczenie „autosomalne“ oznacza, że następuje niezależnie od płci i choroba z jednakową częstością dotyczy kobiet, jak i mężczyzn. Rozpoznanie i przewlekłe prowadzenie tej choroby warto powierzyć doświadczonemu lekarzowi.
Wielotrobielowatość nerek a rak nerki
To dwa zupełnie inne schorzenia. Nowotwór nerki powstaje, gdy prawidłowe komórki w nerce zmieniają się w komórki nieprawidłowe i rozrastają się w sposób niekontrolowany. Najczęstszą postacią raka nerki u dorosłych jest rak nerkowokomórkowy (RCC), stanowi około 80-85% guzów nerki. Raki powstające w miedniczce nerkowej, stanowią około 8%, podczas gdy inne, rzadkie guzy, stanowią resztę. Więcej na ten temat możesz przeczytać w artykule o raku nerki.
Torbieli nerek nie warto lekceważyć. Warto to schorzenie konsultować w poradniach nefrologicznych.
Autor: Marta Serwańska-Świętek, Z-ca Dyrektora Medycznego DaVita