Co to jest kreatynina?
Kreatynina jest „produktem odpadowym”, który powstaje w wyniku pracy i zużycia mięśni w naszym organizmie. Im więcej mięśni posiada dana osoba, tym więcej kreatyniny wytwarza. Każdy człowiek ma kreatyninę we krwi. Kreatynina przepływa wraz z krwią przez nerki, gdzie jest filtrowana i wydalana z moczem. Stężenie kreatyniny w surowicy krwi odzwierciedla zarówno masę mięśni, jak i stopień wydolności filtracyjnej nerek.
Jakie jest prawidłowe stężenie kreatyniny?
Zależy ono od wieku, rasy, płci i masy ciała. U większości mężczyzn z prawidłową czynnością nerek stężenie kreatyniny wynosi około 0,6 do 1,2 miligrama/decylitr (mg/dl). Większość kobiet z prawidłową czynnością nerek ma stężenie od 0,5 do 1,1 mg/dl. Kobiety mają zwykle niższe wartości niż mężczyźni, ponieważ mają przeciętnie mniej mięśni. Osoby szczupłe, z małą masą mięśniową, których organizmy są wyniszczone, po amputacji kończyn – będą miały niższą wartość kreatyniny niż atleci, sportowcy lub osoby regularnie uprawiające sport. Również niektóre leki mogą wpływać na stopień wydalania kreatyniny i zmieniać jej stężenie we krwi.
Znajomość stężenia kreatyniny w surowicy krwi w połączeniu z informacjami o z wieku, płci i rasie pacjenta pozwala lekarzowi określić współczynnik filtracji kłębuszkowej (GFR). GFR jest bardziej dokładną miarą funkcji nerek. Im wyższe stężenie kreatyniny we krwi, tym niższa wartość GFR.
Podwyższone stężenie kreatyniny – o czym świadczy?
W przypadku uszkodzenia lub choroby nerek, gdy nie są one w stanie skutecznie wykonywać swojej czynności, prawdopodobnie nastąpi wzrost stężenia kreatyniny we krwi. Jeśli GFR utrzymuje się poniżej 60 mililitrów na minutę przez dłużej niż 3 miesiące, rozpoznajemy przewlekłą chorobę nerek. W tej sytuacji wskazana jest wizyta u lekarza nefrologa, w sprawie podjęcia leczenia i działań profilaktycznych.
Transplantacja nerki lub dializa jest konieczna w przypadku, gdy czynność nerek jest zbyt niska, aby zachować zdrowie. Kreatynina jest jednak tylko jednym z wielu czynników branych pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o leczeniu nerkozastępczym.
Jakie inne badania świadczą o chorobie nerek?
Oprócz stężenia kreatyniny i obliczenia GFR wskazane jest wykonanie analizy moczu i USG układu moczowego. W zależności od stopnia uszkodzenia nerek lekarz może zlecić inne badania laboratoryjne lub obrazowe, które ocenią wpływ niewydolności nerek na inne narządy, układy i cały organizm.