Przewlekła choroba nerek to postępujący ubytek zdolności nerek do oczyszczania organizmu z nadmiaru wody, elektrolitów i toksycznych produktów. Występuje na skutek różnych zmian chorobowych zachodzących w ich miąższu. Chorobę tę lekarz rozpoznaje na podstawie utrzymujących się dłużej niż 3 miesiące cech uszkodzenia nerek lub zmniejszenia przesączania kłębuszkowego (EGFR) – wskaźnik ten jest wówczas mniejszy niż 60 ml/min.

PChN to choroba cywilizacyjna, na którą choruje 600 mln osób na całym świecie, z czego 4 miliony w Polsce. Przypuszcza się, że w nadchodzących latach częstość występowania PChN zwiększy się nawet dwukrotnie. PChN przebiega bez typowych dolegliwości, więc rzadko jest diagnozowana w jej początkowej fazie. Na przewlekłą chorobę nerek choruje co trzecia osoba po 65. roku życia.

Przyczyny PChN możemy podzielić na dwie grupy:

• pierwotne: to te występujące w obrębie nerek, takie jak zapalenie kłębuszków nerkowych, zwyrodnienie wielotorbielowate czy kamica nerkowa;
• wtórne: zachorowanie jest pochodną innych chorób przewlekłych: nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, miażdżycy, choroby wieńcowej, niewydolności serca, chorób reumatycznych, metabolicznych, hematologicznych, nowotworowych i wielu innych.

PChN rozpoznaje się na podstawie nieprawidłowego wyniku badania ogólnego moczu, podwyższonej wartości kreatyniny we krwi lub zmian w obrazie USG nerek. Objawy kliniczne choroby są mało charakterystyczne (np. osłabienie) i występują dopiero w zaawansowanych stadiach choroby. Ważne, aby jak najwcześniej rozpoznać i odpowiednio leczyć chorobę. Nieleczona choroba postępuje w sposób utajony i w zaawansowanym stadium wymaga leczenia dializami lub przeszczepieniem nerek.

Badania w kierunku PChN (kreatynina we krwi, analiza moczu, USG) warto wykonać „przesiewowo” po czterdziestym roku życia. Osoby z chorobami przewlekłymi (nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą, miażdżycą i innymi) są narażone na wystąpienie PChN i powinny regularnie powtarzać badania laboratoryjne (kreatynina, analiza moczu), aby wykryć i leczyć PChN na wczesnym etapie. Wystąpienie PChN znacząco pogarsza rokowania pacjenta chorującego na inne przewlekłe choroby. Osoby z podwyższonym stężeniem kreatyniny we krwi, nieprawidłową analizą moczu lub zmianami w USG układu moczowego powinny zasięgnąć porady lekarskiej na temat opcji dalszego postępowania.

Rozwojowi przewlekłej choroby nerek często nie można zapobiec a jej całkowite wyleczenie nie jest możliwe. Jednak prawie zawsze można zdecydowanie zahamować jej postęp, jeżeli zostanie dostatecznie wcześnie wykryta. Długość i jakość życia zależy od posiadanej przez pacjenta wiedzy na temat choroby oraz od dobrej współpracy z lekarzem nefrologiem. Wszyscy chorzy z istotnym zmniejszeniem przesączania kłębuszkowego (GFR <60 ml/min) powinni pozostawać pod stałą kontrolą nefrologiczną. Regularne wizyty w poradni nefrologicznej oraz spełnianie zaleceń proponowanych przez nefrologa może opóźnić a nawet uchronić pacjenta przed leczeniem dializami. Najważniejszym sposobem postępowania w przewlekłej chorobie nerek jest zapobieganie jej dalszemu postępowi oraz przeciwdziałanie wystąpieniu schyłkowego stadium mocznicy i jej powikłań. Całkowite wyleczenie przewlekłej choroby nerek nie jest możliwe, niemniej u wielu osób możliwe jest istotne spowolnienie postępu choroby, zwłaszcza wykrytej bardzo wcześnie.